ԵՐԵՎԱՆ, 27 սեպտեմբերի — Sputnik, Արամ Գարեգինյան. Հայաստանի պետական պարտքի վճարումները 2019թ–ին կկազմեն 356,8 միլիարդ դրամ։ Այդ մասին ասվում է Հանրապետության 2019թ–ի պետական բյուջեի նախագծին կից փաստաթղթերում։
Պետական պարտքի ծախսերը կկազմեն բյուջեի բոլոր ծախսերի մոտ 22 տոկոսը։ Բայց այստեղ պետք է նշել, որ այդքան փող հանրապետությունից դուրս չի գա։ Առաջին հերթին, պետական պարտքի վճարումների կեսը կմնա Հայաստանում։ Երկրորդ, հին վարկերի ծախսերի հետ մեկտեղ բյուջե են մտնում նաև եկամուտներ` նոր վարկեր։ Ինչպե՞ս։
Ավելի շատ պետական պարտք է մնում տանը
Վերջին տարիներին Հայաստանն ավելացրել է ներքին պարտատոմսերի թողարկումը։ Եվ 2019թ–ին պետական պարտքի վրա բոլոր ծախսերի 51 տոկոսը` 182,5 միլիարդ դրամ, բաժին կընկնի ներքին պարտատոմսերին։ Այդ թվում, 114 միլիարդ դրամը կգնա պարտատոմսերը մարելուն, իսկ մոտ 69 միլիարդ դրամը` դրանց տոկոսները վճարելուն։
Իսկ ո՞վ կստանա այդ տոկոսները։
Դրանք կստանա Հայաստանի տնտեսությունը, որովհետև պետական պարտատոմսեր պահողները գրեթե ամբողջությամբ տեղի բնակիչներն են կամ ձեռնարկությունները (հիմնականում բանկերը)։ Բացի այդ, այդ պարտքն արտահայտվում է հայկական դրամով։ Նշանակում է` կառավարությունն ավելի քիչ արժույթային ռիսկեր կունենա պարտքը վերադարձնելիս։
Արտասահմանյան վարկերի համար դիմաց Հայաստանն ավելի քիչ կվճարի` 142,5 միլիարդ դրամ։ Ամենից շատ պետք է վճարել Համաշխարհային բանկի վարկերի համար (մոտ 119 միլիոն դոլար)։
Վարկային փողեր. մակընթացություն և տեղատվություն
Ինչպես արդեն նշվեց, 2019թ–ին հանրապետությունը պարտքի հետ կապված կվճարի 740 միլիոն դոլար։ Բայց փոխարենը կստանա նոր վարկեր` մոտ 490 միլիոն։ Ճիշտ է, դրանից մոտ 150 միլիոնը պետք է վերցնել բյուջետային «անցքերը» փակելու, այսինքն բյուջեի ընթացիկ ծախսերի համար։ Բյուջետային նոր ռազմավարության համաձայն, կառավարությունը փորձում է վարկեր չվերցնել ընթացիկ ծախսերի համար, այլ միայն ապագա զարգացման (ճանապարհներ, ոռոգում, ջրամատակարարում և այլն)։ Բայց գալիք տարում դեռ չի հաջողվի հրաժարվել բյուջետային վարկերից։
Եվս 338 միլիոն դոլար կկազմեն թիրախային ծրագրերը։ Դրանցից ամենախոշորը կդառնա ռուսական վարկը` Հայկական ատոմային էլեկտրակայանի հիմնանորոգման համար (103 միլիոն)։
Վերջապես, ևս 65,8 միլիոն դոլար հանրապետությունը կծախսի արտասահմանյան պարտատոմսերը (եվրաբոնդեր) մարելու վրա։ 2020–ին նախատեսված է դրանց առաջին թողարկման մարումը, 2025թ–ին` երկրորդ։ Բայց բացառված չէ, որ կառավարությունը կորոշի մարել հին պարտատոմսերը նորերի թողարկմամբ (այսինքն անցկացնի «ռոլովեր»)։
Կցանկանա՞ ինչ–որ մեկը պարտատոմսեր գնել Հայաստանում։ Շուկաներում դրանց գնահատումը դրական պատասխան է ներշնչում։
Դրանք դրվել են շուկայում 6 տոկոսով և 7,15 տոկոսով, բայց հիմա սակարկվում են ավելի քան 1 տոկոսային կետով ցածր։
Այսինքն, ներդրողները պատրաստ են գնել դրանք նույնիսկ ավելի քիչ շահույթի համար։
Նշենք, որ 2017թ–ի վերջի դրությամբ Հայաստանի կառավարության ընդհանուր պարտքը կազմել է ՀՆԱ 53,7 տոկոսը։ 2023թ–ին այն նախատեսվում է նվազեցնել մինչև 49,8 տոկոս։