ԵՐԵՎԱՆ, 10 մայիսի — Sputnik. Ամերիկյան վարչակազմի գործողություններն Իրանի նկատմամբ թերահավատություն է ծնում Վաշինգտոնի նկատմամբ։ Այս մասին այսօր մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց իրանագետ Գոհար Իսկանդարյանը։
Նրա խոսքով` Իրանի միջուկային գործարքից ԱՄՆ–ի դուրս գալը Դոնալդ Թրամփի չափազանց անհաջող որոշումն էր։ Սկսած 2015 թվականից` համաձայնագրի կնքման պահից, Իրանը կատարում էր իր վրա վերցրած բոլոր պարտականությունները. նվազեցրել էր ուրանի հարստացման մակարդակը 5%–ից մինչև 3,5%։
«Այս երեք տարվա ընթացքում ՄԱԳԱՏԷ–ի տեսուչները բազմիցս արձանագրել են, որ Թեհրանը լիովին պահպանում է ձեռք բերված պայմանավորվածությունները։ Ամերիկյան հետախուզության ներկայացուցիչներն էլ էին նույնն ասում։ Իրականում Վաշինգտոնի գործողությունները կապված են ոչ թե Թեհրանի միջուկային հավակնությունների հետ, այլ ԱՄՆ–ի ու նրա դաշնակից Իսրայելի` Մերձավոր Արևելքում Իրանի դիրքերը, երկրի տնտեսական վիճակը թուլացնելու ու ներքաղաքական կյանքը ապակայունացնելու հետ», – կարծում է Իսկանդարյանը։
ԱՄՆ–ն նաև փորձում է խոչընդոտել Իրանի բալիստիկ հրթիռների արտադրությանը։ Դա բավականին անհեթեթ է, եթե հաշվի առնենք, որ Իրանին բալիստիկ հրթիռ ունենալ արգելող ոչ մի պայմանագիր չկա։
Փորձագետն ահազանգում է` Իրանի նկատմամբ Վաշինգտոնի հռետորաբանության խստացումը, Սիրիայում երեկ գիշերը տեղի ունեցած Իրանի ու Իսրայելի հարվածները կարող են պայթեցնել տարածաշրջանը։ Մերձավոր Արևելքը մրրկայնության նոր գոտում է հայտնվում։
Իսկանդարյանը չի բացառում նաև, որ ինչ-որ պահի Իսրայելը կարող է համարձակվել հարձակվել Իրանի տարածքի ենթադրյալ միջուկային օբյեկտների վրա։ Հրեական պետությունը նման գործողություններ անցկացրել է Իրաքի ու Սիրիայի տարածքում։ Ու Իսրայելի վարչապետի այցը Մոսկվա, հնարավոր է, նպատակաուղղված է թույլատրելիի սահմանները հասկանալուն, եթե Իրանի վրա հարձակվելու որոշում կայացվի։
«Սակայն պետք է հաշվի առնել, որ Իսրայելի ցանկացած ռազմական արկածախնդրություն հենց իր համար աղետ կդառնա։ Նույնիսկ հաշվի առնելով իսրայելական ՀՕՊ–ն ու ՀՀՊ–ն, Իրանը` ի պատասխան իր միջուկային օբյեկտների հարձակման, իր հրթիռներով կծածկի հրեական փոքր պետության տարածքը», – ասաց Իսկանդարյանը։
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը մայիսի8–ին հայտարարել է, որ երկիրը դուրս է գալիս Գործողությունների համատեղ համապարփակ ծրագրից։ Ամերիկյան կողմը կարծում է, որ համաձայնագիրը Թեհրանին միջուկային զենք արտադրելու հարցում գործողությունների ազատություն է տվել։
Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանին իր հերթին հայտնել է, որ դուրս չի գալիս համաձայնագրից, քանի որ Թեհրանի ու բանակցություններին մասնակցած հինգ երկրների միջև պայմանավորվածությունը շարունակում է ուժի մեջ մնալ։
Իրանի ու «վեցնյակի» (Ռուսաստան, ԱՄՆ, Չինաստան, Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա ու Գերմանիա) միջև համաձայնագիրը ստորագրվել է 2015 թվականի հուլիսին Վիեննայում։
Դրա կատարումը հանում էր Թեհրանի վրայից ավելի վաղ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի, ԱՄՆ-ի ու Եվրամիության սահմանած տնտեսական ու ֆինանսական պատժամիջոցները, որոնք կիրառվում էին միջուկային մշակումների պատճառով։