Խաղողօրհնեքի ավանդական արարողությունը կկայանա Աստվածածնի վերափոխման տոնին

ԵՐԵՎԱՆ, 14 օգոստոսի — Sputnik. Կիրակի նշվում է Աստվածածնի վերափոխման տոնը, և հայկական եկեղեցիներում խաղողօրհնեքի արարողություն կանցկացվի, ուրբաթ «Sputnik-Արմենիա» միջազգային մամուլի կենտրոնում ասաց Սուրբ Սարգիս եկեղեցու ծառայող Եսայի քահանա Արթենյանը։

Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին մեծ շուքով և հանդիսավորությամբ օգոստոսի 15–ին մոտ կիրակի օրը նշում է Ս. Աստվածածնի Վերափոխման տոնը: Այս օրը կատարվում է խաղողի և ամբողջ բերքի օծումը։

«Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին կիրակի օրը նշում է Ս. Աստվածածնի Վերափոխման տոնը։  Այն Հայ Եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից չորրորդն է և Տիրամորը նվիրված տոներից ամենահինը: Հայերի համար Աստվածամոր կերպարը ոչ միայն հնազանդության և խոնարհության, այլ նաև խիզախության, պայքարի, համբերության և աստվածային զորության խորհրդանիշ է»,– ասաց քահանան։

Նա նշեց, որ այս տոնը միաժամանակ և թախիծ, և ուրախություն է պարունակում։ «Աստվածածնի վերափոխման օրը թախծոտ է, բայց մենք ուրախանում ենք, որովհետև, երկինք համբարձվելով, Աստվածածինը հաստատում է հավիտենական կյանքը և մեր փրկության հնարավորությունը»,– ընդգծեց քահանան։

Քահանան նշեց, որ որոշ եկեղեցիներում տոնական ժամերգությունից հետո կկազմակերպվեն բարեգործական միջոցառումներ, հյուրասիրություններ, ելույթ կունենան ժողովրդական երգի և պարի համույթներ, երգչախմբեր, երաժշտական դպրոցների և մշակույթի տների աշակերտներ։

Աստվածաշնչում Աստվածածնի մասին լուրերը կցկտուր են, իսկ նրա կյանքի մյուս մանրամասները, ինչպես և Վերափոխման պատմությունը, պահպանվել և մեզ են հասել Եկեղեցու սուրբ ավանդության շնորհիվ։

Ավանդույթի համաձայն, Սուրբ Կույսը Հիսուս Քրիստոսի խաչելությունից հետո ապրել է Երուսաղեմում` Հովհաննես ավետարանիչի խնամքի ներքո։ Մոտ 12 տարի Աստվածամայրն այցելել է իր Որդու գերեզմանին և անդադար աղոթել։ Այդ այցելություններից մեկի ժամանակ Գաբրիել հրեշտակապետը նրա` երկինք համբարձման մասին բարի լուրն է բերում։ Աստվածածինն այդ լուրը հասցրել է իր հարազատներին և բոլոր քրիստոնյաներին, խնդրելով, որ իր մարմինն ամփոփեն Գեթսեմանում։ Աստվածամոր մահից ոչ շատ առաջ բոլոր առաքյալներն առանց պայմանավորվելու միասին հավաքվել են Վերնատանը։ Սուրբ Կույսը Հովհաննես առաքյալին պատվիրում է Սուրբ պատարագ մատուցել, որ վերջին անգամ Սուրբ հաղորդություն ընդունի։ Մինչ առաքյալները լալիս էին, Հովհաննեսը կիպարիսի մի փայտ է վերցնում, փոխանցում Աստվածամորը և խնդրում, որ նա կերպաձևի դրա վրա իր պատկերը։

Աստվածամայրը վերցնում է տախտակը, խաչակնքում և վրան դնում իր դեմքը, թրջում իր արցունքներով և խնդրում Աստծուն, որ մարդիկ այդ տախտակի օգնությամբ բժշկվեն իրենց տկարություններից և հիվանդություններից։ Ցերեկվա ժամը երեքին, երբ առաքյալները շրջապատում են Աստվածամոր մահվան մահիճը, Նրա սենյակում հանկարծ Աստվածային լույս է ծագում և Ինքը Տեր Հիսուս Քրիստոսն իջնում է երկնքից հրեշտակներով շրջապատված և ընդունում Սուրբ Աստվածամոր հոգին։

Երբ Ս. Կույսը ննջում է, նրա հոգին ելնում ու խառնվում է լուսեղեն զորքին, իսկ մահճում մնացած մարմինը չի այլակերպվում, այլ նրանից Սուրբ Հոգու շնորհն է բուրում անուշահոտ խնկի պես: Երանելի սուրբ առաքյալներն իրենց ուսերի վրա են վերցնում Աստվածամոր սուրբ նշխարները և ջահերով, մոմերով, սաղմոսերգություններով ու օրհնություններով առաջնորդվում դեպի Գեթսեմանի:

Օրհնյալ մարմինը դնում են գերեզման և, ինչպես հարկն է, պահպանում երեք օր: Այդ օրերին հրեշտակների քաղցրաձայն փառաբանության երգեր էին լսվում անընդհատ: Երեք օր հետո՝ առավոտյան, անմարմինների բանակներն իջնում են գերեզմանի վրա: Ապա մեր Տերը լուսափայլ ամպով ու հրեշտակներով մոտենում է Ս. Կույսի գերեզմանին և կնքված գերեզմանից, առանց կնիքը խախտելու, վերցնում է աստվածընկալ մարմինն ու վերանում երկինք:

Առաքյալներից մեկը՝ Ս. Բարդուղիմեոսը, Աստվածամոր ննջման և թաղման օրերին Երուսաղեմում չէր: Իսկ երբ նա գալիս ու իմանում է կատարվածը, խիստ վշտանում է, որ չի արժանացել Աստվածամոր տեսությանը և չի ընդունել վերջին օրհնությունը, ինչպես մյուս առաքյալները: Հետո աղաչում է Ս. Պետրոսին և մյուսներին իրեն ցույց տալ Աստվածածնի մարմինը: Առաքյալները ահուդողով աղոթք են անում ու հոժարելով կատարել իրենց եղբոր փափագը՝ բացում են գերեզմանը և այն դատարկ գտնում: Այնտեղ էին միայն Աստվածամոր պատանքները:

Առաքյալները գոհանում ու փառավորում են Աստծուն և կամենալով մխիթարել իրենց եղբորը՝ Ս. Բարդուղիմեոսին, նրան են տալիս Ս. Տիրամոր պատկերը: Այդժամ Ս. Թովմասը մի երգ է ձոնում Ս. Աստվածամորը, որը մինչև այսօր երգում ենք եկեղեցում. «Փառավորյալ և օրհնյալ միշտ սուրբ Կույս Աստվածածին Մարիամ՝ մայր Քրիստոսի, մատուցիր մեր աղաչանքները Քո Որդուն և մեր Աստծուն»: Քանզի Ս. Աստվածամայրը միշտ կենդանի է Աստծու առջև:

Հայկական եկեղեցին խորապես հարգում և պատվում է Աստվածամորը` ընդգծելով նրա մաքրությունը, աննկարագրելի խոնարհության հոգին, առաքինությունն ու հավատարմությունը։ Իսկ հայ կնոջ համար Սուրբ Կույսն առաքինի և հավատարիմ մոր, ընտանեկան սրբության մարմնավորում է։